فهرست کلان‌شهرهای ایران

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

کشور ایران هم‌اکنون دارای 10 کلان‌شهر رسمی و 5 کلان شهر غیررسمی[۱] است. فهرست این کلان‌شهرها همراه با جمعیت آن‌ها به شرح زیر است:[۲][۳][۴][۵][۶]

کلانشهرهای ایران

رتبهنام شهرنام استانجمعیت (۱۳۹۰)تصویر
۱ تهران[۷] تهران ۸،۱۵۴،۰۵۱ نفر  
۲ مشهد[۸] خراسان رضوی ۲،۷۶۶،۲۵۸ نفر مشهد؛ دومین کلان‌شهر ایران.
۳ اصفهان[یادداشت ۱][۹][۱۰][۱۱] اصفهان ۱٬۹۰۸٬۹۶۸ نفر اصفهان؛ سومین کلان‌شهر ایران.
۴ کرج[۱۲] البرز ۱،۶۱۴،۶۲۶ نفر کرج؛ چهارمین کلان‌شهر ایران.
۵ تبریز[۱۳] آذربایجان شرقی ۱،۴۹۴،۹۹۸ نفر تبریز؛ پنجمین کلان‌شهر ایران.
۶ شیراز[۱۴] فارس ۱،۴۶۰،۶۶۵ نفر شیراز؛ ششمین کلان‌شهر ایران.
۷ اهواز[۱۵] خوزستان ۱،۱۱۲،۰۲۱ نفر اهواز؛ هفتمین کلان‌شهر ایران.
۸ قم[۱۶] قم ۱،۰۷۴،۰۳۶ نفر قم؛ هشتمین کلان‌شهر ایران.
۹ کرمانشاه[۱۷] کرمانشاه ۸۵۱،۴۰۵ نفر کرمانشاه؛ نهمین کلان‌شهر ایران.
۱۰ ارومیه[۱۸] آذربایجان غربی ۶۶۷،۴۹۹ نفر ارومیه؛ دهمین کلان‌شهر ایران.
۱۱ رشت[۱۹] گیلان ۶۳۹،۹۵۱ نفر رشت؛ یازهمین کلان‌شهر ایران.
۱۲ زاهدان[۲۰] سیستان و بلوچستان ۵۶۰،۷۲۵ نفر زاهدان؛ دوازدهمین کلان‌شهر ایران.
۱۳ کرمان[۲۱] کرمان ۵۳۴،۴۴۱ نفر کرمان؛ سیزدهمین کلان‌شهر ایران.
۱۴ اراک[یادداشت ۲][۲۲][۲۳] مرکزی ۵۲۶،۱۸۲ نفر اراک؛ چهاردهمین کلان‌شهر ایران.
۱۵ همدان[۲۴] همدان ۵۲۵٬۷۲۹ نفر همدان؛ پانزدهمین کلان‌شهر ایران.

ابهام در تعریف کلان‌شهر

در تعریف بین‌المللی کلانشهر که توسط سازمان ملل متحد آورده شده کلان‌شهر یا مادر شهر به شهرهایی گفته می‌شود که بیش از ۸ میلیون نفر جمعیت داشته باشند. از این رو از دیدگاه تعریف بین‌المللی در ایران تنها شهر تهران به عنوان کلان‌شهر شناخته می‌شود. درعین حال همانطور که تعریف مفهوم شهر در کشورهای مختلف متفاوت می‌باشد، تقسیم‌بندی انواع شهرها نیز برحسب سطح فعالیت‌ها، میزان جمعیت پذیری و حوضه نفوذ شهر در کشورهای گوناگون با یکدیگر یکسان نیست.[۲۵] اما در ادبیات رایج کشور ایران اصطلاح کلان‌شهر معادل مادرشهر (متروپلیس) است و به شهرهایی اطلاق می‌شود که حداقل یک میلیون نفر جمعیت داشته و واجد مرکزیتی اقتصادی - سیاسی که در مقیاس ناحیه‌ای یا ملی از موقعیتی مرکزی برخوردار باشد.[۲۶] تعریف کلانشهر در سال ۱۳۸۷ توسط محمد سعیدی‌کیا وزیر وقت مسکن و شهرسازی در شورای عالی معماری و شهرسازی اصلاح شد و طبق آن شهرهای با جمعیت بیش از ۵۰۰ هزار نفر کلان‌شهر محسوب می‌شوند.[۲۷] به دلیل نداشتن تعریف حقوقی واحد از کلان‌شهر در ایران فقط شهرهای بالای یک میلیون نفر می‌توانند از مزایای قانون مالیات بر ارزش افزوده بهره بیشتری ببرند. با تصویب شورای عالی معماری و شهرسازی شهرهای زیر یک میلیون نفر می‌توانند به صورت قانونی و رسمی کلان‌شهر شوند اما نمی‌توانند از قانون مالیات بر ارزش افزوده بهره بیشتری ببرند. در حال حاضر شهرهای تهران ، مشهد ، اصفهان ، کرج ، تبریز ، شیراز ، اهواز ، قم ، رشت و اراک به صورت رسمی کلان‌شهر محسوب می‌شوند.[۲۸]

جستارهای وابسته

یادداشت‌ها

  1. در سال ۱۳۹۲ شهر خوراسگان به شهر اصفهان الحاق شده است
  2. به موجب مصوبه دولت و شورای عالی شهرسازی، نقاط جمعیتی کرهرود و سنجان به شهر اراک الحاق شدند. جمعیت جدید حاصل از جمعیت سه شهر اراک، سنجان و کرهرود است

پانویس

  1. «کلانشهر هنوز تعریف مشخصی ندارد». شبکه ایران، ۱۳ شهریور ۱۳۹۲.
  2. «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵، جمعیت تا سطح آبادی بر حسب سواد» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه رسمی مرکز آمار ایران. بازبینی‌شده در بهمن ۱۳۸۹.
  3. «کلانشهرهای ایران». پرتال کلانشهرهای ایران. بازبینی‌شده در بهمن ۱۳۸۹.
  4. «کرمان کلانشهر شد». خبرگزاری فارس.
  5. «اراک به جمع کلان شهرهای کشور پیوست». روزنامه خراسان، ۳ بهمن ۱۳۸۹. بازبینی‌شده در ۱۷ ژوئن ۲۰۱۱.
  6. [www.sko.ir/Sarshomari1390/Shahrhaye_IRAN.xls «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰»]. معاونت برنامه ریزی استانداری خراسان جنوبی (به نقل از مرکز آمار ایران)، ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲.
  7. «پورتال کلانشهرهای ایران». بازبینی‌شده در ۲۲ مارس ۲۰۱۳.
  8. {{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.amar.mashhad.ir/parameters/mashhad/modules/cdk/upload/content/portal_content/File/Amar2.pdf?option=com_mtree&task=listcats&cat_id=76/ |عنوان = پورتال شهرداری مشهد|
  9. «پورتال کلانشهرهای ایران». بازبینی‌شده در ۲۲ مارس ۲۰۱۳.
  10. «دیوان عدالت اداری حکم منتفی شدن الحاق خوراسگان به اصفهان را لغو کرد». ایرنا (خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران)، ۱ اردیبهشت ۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۲۳ آذر ۱۳۹۲.
  11. شهرداری اصفهان. «آمارنامه اصفهان ۱۳۹۱، فصل دوم: جمعیت». شهرداری اصفهان، آبان ۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۲۳ آذر ۱۳۹۲.
  12. «پورتال کلانشهرهای ایران». بازبینی‌شده در ۲۲ مارس ۲۰۱۳.
  13. «پورتال کلانشهرهای ایران». بازبینی‌شده در ۲۲ مارس ۲۰۱۳.
  14. «پورتال کلانشهرهای ایران». بازبینی‌شده در ۲۲ مارس ۲۰۱۳.
  15. «پورتال کلانشهرهای ایران». بازبینی‌شده در ۲۲ مارس ۲۰۱۳.
  16. «پورتال کلانشهرهای ایران». بازبینی‌شده در ۲۲ مارس ۲۰۱۳.
  17. «پورتال کلانشهرهای ایران». بازبینی‌شده در ۲۲ مارس ۲۰۱۳.
  18. «پورتال کلانشهرهای ایران». بازبینی‌شده در ۲۲ مارس ۲۰۱۳.
  19. «پورتال کلانشهرهای ایران». بازبینی‌شده در ۲۲ مارس ۲۰۱۳.
  20. «پورتال کلانشهرهای ایران». بازبینی‌شده در ۲۲ مارس ۲۰۱۳.
  21. «پورتال کلانشهرهای ایران». بازبینی‌شده در ۲۲ مارس ۲۰۱۳.
  22. «مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در خصوص الحاق نقاط جمعیتی سنجان و کرهرود به شهر اراک». مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، ۹ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲.
  23. «اراک کلان‌شهر شد/ قطار اراک ـ مشهد روزانه می‌شود». فارس نیوز، ۱۲ اسفند ۱۳۹۱. بازبینی‌شده در ۲۲ مارس ۲۰۱۳.
  24. «پورتال کلانشهرهای ایران». بازبینی‌شده در ۲۲ مارس ۲۰۱۳.
  25. «کلان شهر ایرانی در ابهام». پایگاه اطلاع رسانی معماری و شهرسازی ایران، ۳ آذر ۱۳۸۴.
  26. «کلانشهر:منطقه کلانشهری:مادرشهر:مگاسیتی:منظومه شهری». سایت مرجع مدیریت شهری، ۷ فروردین ۱۳۹۰.
  27. «تعریف کلانشهر در شورای عالی شهرسازی اصلاح شد». شبکه اطلاع رسانی ساختمان ایران، ۲۵ مهر ۱۳۸۷.
  28. ناصری، یوسف. «روزنامه ایران92/6/13: کلانشهر هنوز تعریف مشخصی ندارد». magiran.com. ۲۰۱۳-۰۹-۰۴. بازبینی‌شده در ۲۰۱۴-۰۹-۱۰.

منابع

[نهفتن]

 

  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا